Zatrudnienie wspomagane

Zatrudnienie wspomagane jest stosunkowo nową formą wsparcia osób z niepełnosprawnościami.
W Polsce rozwinęła się ona po 2001 roku, kiedy Wojewódzki Sejmik Osób Niepełnosprawnych we Wrocławiu nawiązał współpracę z amerykańską Agencją Zatrudnienia Wspomaganego
w Meklemburgu.  W ramach tej współpracy specjaliści amerykańscy przeszkolili w Polsce grupę trenerów pracy. Wojewódzki Sejmik Osób Niepełnosprawnych zajmuje się głównie aktywizacją zawodową osób z niepełnosprawnością intelektualną i zaburzeniami psychicznymi. Początkowo zatrudnienie wspomagane polegało głównie na przygotowaniu osób z niepełnosprawnościami do samodzielnego poruszania się po otwartym rynku pracy. Aby zapewnić lepsze wsparcie osób korzystających z tej usługi wprowadzono także trenera pracy.

Czym zatem dokładnie jest zatrudnienie wspomagane i kim jest trener pracy?

Najprościej rzecz ujmując zatrudnienie wspomagane to usługa świadczona na rzecz osób posiadających trudności w wejściu na rynek pracy i utrzymaniu zatrudnienia. Działania, które są podejmowane
w ramach tej usługi są naprawdę rozmaite. Ich różnorodność tak naprawdę zależy od tego, jakie problemy napotyka osoba poszukująca pracy. Model zatrudnienia wspomaganego jest głównie realizowany przez dwie osoby: trenera pracy i beneficjenta usługi. Jest to duet, który musi ze sobą ściśle współpracować, aby osiągnąć założone cele. Model zatrudnienia wspomaganego składa
się z pięciu etapów, podczas których osobie z niepełnosprawnością towarzyszy trener pracy.

Możemy wyróżnić następujące etapy:

1. Zaangażowanie klienta – polega na wyposażeniu osoby z niepełnosprawnościami
   w informacje i  umiejętność ich wykorzystywania w celu dokonywania wyborów opartych na wiedzy. Działania te muszą odpowiadać potrzebom konkretnej osoby, aby w dalszych etapach odpowiednio ją wspierać we wchodzeniu na otwarty rynek pracy.
2. Tworzenie profilu zawodowego – podczas tego etapu dokonuje się analizę umiejętności, kompetencji, mocnych i słabych stron klienta. Krok ten pozwala na sprecyzowanie możliwości i oczekiwań klienta, tak aby w dalszych etapach mógł on podejmować decyzje o zatrudnieniu zgodnie zainteresowaniami, umiejętnościami i predyspozycjami osoby z niepełnosprawnością.
3. Poszukiwanie pracy – etap ten polega na przygotowaniu do podjęcia pracy (tworzenie CV, treningi rozmów kwalifikacyjnych), a także na podejmowaniu działań prowadzących do znalezienia odpowiedniego miejsca pracy. Osoba zainteresowana musi być informowana o działaniach, kontrolować je, a także podejmować ostateczne decyzje związane z zatrudnieniem. Trener pracy wpiera, pokazuje odpowiednią drogę, lub podąża za klientem, natomiast tylko osoba z niepełnosprawnością jest jedyną osobą decyzyjną.
4. Zaangażowanie pracodawcy – na tym etapie dużo zależy właśnie od trenera pracy, który jest odpowiedzialny za nawiązanie kontaktu z pracodawcą, przybliżenie mu idei zatrudnienia wspomaganego, ustalenie zakresu obowiązków przyszłego pracownika zgodnie z jego umiejętnościami i predyspozycjami, a także ustalenia warunków zatrudnienia i możliwości wsparcia osoby z niepełnosprawnością w miejscu pracy.
5. Wparcie w miejscu pracy i poza nim – jest to kluczowy etap w utrzymaniu zatrudnienia. Zakres udzielanego wsparcia przez trenera pracy zależy od potrzeb, umiejętności i rodzaju zatrudnienia. Trener pracy pomaga osobom z niepełnosprawnościami w opanowaniu obowiązków, a także w zaaklimatyzowaniu się w miejscu pracy. Jest on także wsparciem dla pracodawcy i współpracowników, co wpływa na pracę całej firmy.

Osoba, która skorzystała z usługi zatrudnienia wspomaganego i pomocy trenera pracy po zrealizowaniu wszystkich pięciu etapów powinna mieć większą samoświadomość, być wyposażona w wiedzę i umiejętności w zakresie poszukiwania pracy, a także znaleźć i utrzymać zatrudnienie.

Obecnie w Polsce usługa zatrudnienia wspomaganego jest realizowana głównie projektowo przez organizację pozarządowe. Bardzo często środki na realizację tych zadań pochodzą  z Funduszy Unii Europejskiej. Aby móc skorzystać z pomocy trenera pracy trzeba spełnić odpowiednie warunki. Najczęstszymi kryteriami warunkującymi skorzystanie z usługi zatrudnienia wspomaganego jest:

• Wiek aktywności zawodowej (do 60 r. ż. kobiety, 65 r. ż. mężczyźni),
• Aktualne orzeczenie o niepełnosprawności,
• Status osoby bezrobotnej lub pozostającej bez pracy.